Amatör yada profesyonel olsun balıkçılığa, denize, denizciliğe ve deniz bilimlerine gönül veren herkesin bilimsel rehberine hoş geldiniz.. Bloğumuz "sadece bilgilendirme ve araştırma" amaçlıdır, blog erişimimiz veri ve tablo içeriğinden dolayı "yüksek internet bağlantı hızı" gerektirebilir ve mobil kullanıma kapalıdır..
Bloğumuzun teması, yapım şekli, içeriği, içeriğin bir araya getirilmesinde kullanılan yöntemler ve amacı ile ilgili bazı bilgiler vermek istiyorum.
Öncelikle,
"Amatör Balıkçılık" ve "Denizcilik " hobisine gönül veren tüm deniz dostları için "bilimsel veriler ve bilimsel incelemeler içeren, titizlikle hazırlanmış" dolayısıyla bilimsel verilerle yönetilen, kişisel duygu ve düşüncelerin bilgilere "katıştırılmadığı" bloğumuza hoş geldiniz.
Yakın zamanda Balıkçılık ve Denizcilik ile ilgili rehberiniz olabilecek bloğunuz gün geçtikçe geliştirilmektedir.
Blog ismimiz "Türkiye Deniz Balıkları ve Deniz Bilimleri" olduğundan dolayı, temamız deniz canlıları konusunu ele alan "ihtiyoloji" ve deniz bilimleri konusunu ele alan "oşinografi" verilerinden oluşmakta, ayrıca bu verilerin derlenmesiyle de "Amatör Balıkçılık" ve "Denizcilik " hobisine gönül veren tüm deniz dostlarına paylaşıma açılmaktadır.
Akademik veya araştırmacı olalım, hepimiz bilime hizmet edebilir ve aynı zamanda bilimin sunduklarıyla da insanlara hizmet edebilir ve bilgilendirebiliriz. Bilimsel çalışmaları araştırarak titizlikle inceleyen, gözlemleyen ve bu konularda "titiz" çalışmalar yaparak diğer insanları bilinçlendiren herkes kuşkusuz ki bilime ve bilinçlenmeye katkı sağlamaktadır.
Bilim "bardağın boş tarafından bakarak, dolu tarafından ilham almaktır.."
"İlim ve fen 'nin yaşadığımız her dakikadaki safhalarının gelişmesini kavramak ve izlemek şarttır.” Mustafa Kemal ATATÜRK
Teorik ve bilimsel araştırmalar insanlar var olduğundan beri süre gelmektedir. Her dönem insanlar bilime hizmet etmişlerdir ve bu insanların da bilim adına çalışarak çeşitli buluşları yapmaları, çeşitli araştırmalar ve fikirler sonucunda bilgileri paylaşmayı amaçladıkları aşikardır.
Bu süreç insanlığın ilk zamanlarında "geceleri ısınmak için daha iyi şartlarda kapalı yer aramak, gündüzleri güneşin kavurucu sıcaklarından korunmak için yöntemler bulmak, yırtıcılardan ve saldırgan diğer insanlardan korunmak, yiyecek ihtiyacı için avlanmak, avlanmak için av gereçleri geliştirmek, daha koruyucu giysiler yapmak vs.." şeklindeyken, zamanla "daha kolay taşımacılık için tekerleğin, daha kolay ulaşım için çeşitli araçların geliştirilmesi, daha sonra da 1800' lü yıllar itibariyle elektrik ile ilgili yapılan devrimler sonucu ev ve sanayi tipi ilk elektrik şebekelerinin kurulması (ülkemizde ilk kullanım 15 Eylül 1902 / İçel-Tarsus) ve 1900' lü yıllarda eltronik devrimlerin, 1900' lü yılların ortalarında atom ve atom enerjisinin keşfi, 1900' lü yılların ortalarından sonuna doğru "bilgisayar çağı" 'nın gelişmesiyle bilim bu günkü halini almıştır.
Aslında çok kolay bir mantık işlemektedir, mesela "elektrik icat edilmese, şu anda hala ilkel olarak yaşayan canlılar" olacaktık. İnsanoğlunun bu bilgi gelişimi arttıkça bilimsel verileri çığ gibi büyüdü, bunun sonucunda çeşitli karmaşıklıklar da ortaya çıktı, çeşitli derlemeler de yapılarak bazı bilim dalları oluştu.
Nihayetinde "bu bilgi birikiminin bilime daha iyi hizmet edebilmesi için" nesiller boyunca sürdürülmesi gerekiyordu. Bunun için de akademik okulların ilk temelleri atıldı. Hem bilgilerin nesiller boyu aktarılması, hem de bu bilgilerin en iyi şekilde aktarılması ve bu aktarılan bilgilerin de en iyi şekilde çeşitli uygulamalarda ve araştırmalarda kullanılarak "yeni bilim dallarının geliştirilmesi" amaçlandı. Bu sebeple insanlara bu aktarımları en doğru şekilde yapmak, bu aktarımları geliştirmek ve kişilerin yetkinliklerine göre çeşitli seviyeler vermek (doktorluk, doçentlik, profesörlük) adına nihayet akademik öğrenim kurumları oluşturuldu. Bilim yaklaşık 1600 yıldır bu şekilde gelişiyor ve değişiyor.
Özetle herkes bilim adına ve bu bilimsel verilerin paylaşılması adına çeşitli katkılarda bulunarak bilimsel bir çalışma yapabilir. İşte "bloğumuz da bu bilimsel çalışma ilkesini" esas almaktadır. Doğduğumdan beri deniz ve tekne ile iç içe olduğumdan, kaynak arayışlarını yıllarca kitaplardan sağladım. Son on sekiz sene internetin kapılarını araladıktan sonra her konuda (1997 yılından beri), araştırdıklarımı internette de bulmaya başladım. Son on yılda internetin geniş bilgi dağarcığının önemini, nereden doğru ve nereden hatalı bilgileri bulabileceğimi kavradım. İnterneti çeşitli araştırmalarda sıkça kullanmama rağmen, senelerce okuduğum "balık ve balıkçılık" ile ilgili kitaplara rağmen ekstra bilgilere ihtiyacım olduğunu kavradım ve son sekiz senedir "denizcilik ve balıkçılık" adına araştırmalarımı bu dijital ortamda geliştirdim. Ben bir denizci olarak kendi adıma sekiz senedir bu çalışmaları titizlikle yapıyorum, nihayetinde denizcilere ve balıkçılara rehberlik etmesi açısından bunları paylaşmayı da kendime bir borç biliyorum. Bu sebeple bu bloğu itinayla oluşturmaya karar verdim.
Sizlere bloğumuzun yapım aşaması ile ilgili bazı "önemlli" ilkelerimi paylaşmak istiyorum;
Bu bloğa forum kaynaklı "alıntı" eklenmemiştir,
Bilimsel etik gereği, referans olarak kullanmış olduğum akademik çalışmalardan dahi "alıntı" yapılmamıştır,
Farklı blog, forum, site ve hatta bilimsel makale yazıları bile "alıntı yapılmamış", okunmuş, kavranmış, sorgulanmış ve analiz edilerek en doğru bilginin paylaşılması adına "satır satır metne dökülmüş" ve bloğa eklenmiştir.
Sayfaları (birkaç küçük makro uygulaması ile) oldukça basit yüzlerce tablo ile doldurabilirdim fakat "göz kalabalıklığı yaparak, az veriyle çok paylaşım yapmak" yerine "az tablo ile çok veri paylaşmayı" amaçladım,
Türkiye' de ilk olarak "dinamik data (Excel)* tabloları" ve "balıkçılık ile ilgili araştırmalar" bir blogda toplandı. Bu ilki oluşturduğum için oldukça mutluyum.
Özellikle balıklar ile ilgili araştırmalarda hem dünya genelindeki türler ile ilgili, hem Avrupa 'daki, hem de ülkemiz denizlerindeki türler ile ilgili çalışmalar yapılmıştır,
Yayınlamış olduğum tablolardan ve verilerden, "balıkçının ve denizcinin" kullanım amacına göre daha pratik tablolar da oluşturarak paylaşacağım. Bloğumuz gencecik bir blog olduğundan bu durum günden güne gelişecektir.
İleri derece "Microsoft Excel" ve diğer ofis programları hakimiyetim sebebiyle "literatürel verilerde harf hatası" bulunmamaktadır. Tablolar ve kendi oluşturmuş olduğum (ve ayrıca yayınlamadığım) tüm elektronik tablolar ileri derece ofis programları ile oluşturulmaktadır,
Bloğumuz Şubat 2015 tarihi ile ilk kez oluşturulmuş, fakat yaklaşık 8 sene süren bilimsel çalışma ve analizler, okumalar ve yazımlar, dijital kaynaklar ve kitaplar referans alınarak oluşturulmaktadır,
Tüm bilgiler bilimsel titiz inceleme ve araştırmalar yapılarak; tüketilen kalemlerin, defterlerin veyahut bilgisayar başında geçirilen sayısız saatlerin ürünüdür,
Bloğumuz biri "Balıkçılık ve balıkçılığı bilinçlendirici unsurlar" diğeri de "Denizcilik ve denizciliği bilinçlendirici unsurlar" olmak üzere temelde iki temadan oluşmaktadır,
Bloğumuzun yapımında referans olarak alınan bilgiler yukarıda belirtildiği üzere "bilimsel çalışma ve analizler, okumalar ve yazımlar, dijital kaynaklar ve kitaplar referans alınarak " yapılmış olup, reklama girmemesi adına sayıca oldukça yüksek adette okumuş olduğum kitapları referans olarak blogda paylaşamıyorum. Fakat dijital referans olarak kullandığım kaynakları "her sayfanın altında" ayrıca Dış Bağlantılar sayfasında görebilirsiniz.
Tür veya türler ile ilgili olarak "literatürsel isim hatası" (nomenclature error) olduğunu düşünüyorsanız, ilk önce sinonim (eş isimlilik) unsurunu araştırmalı, sonra itiraz etmeli veya geri bildirimde bulunmalısınız. Çünkü blogtaki tüm veriler belirli periyodlarda güncellenmekte olup, Fishbase ve Calacademy / California Academy of Sciences kaynakları başta olmak üzere birçok ulusal ve uluslar arası kaynak takip edilmektedir. Türlerin sınıflandırılmasında "Eschmeyer 2013" verileri kullanılmasına istinaden bu çalışmalar yürütülmektedir.
FishBase ve dijital referans olarak kullandığım kaynaklardaki bazı hatalar ile ilgili olarak ayrıca bilimsel çerçevede "araştırma ve saptamalar yapılmış" ve konuların üzerine değinilmiştir,
FishBase günümüzde ihtiyolojik veritabanı olarak kullanılan "en verimli" veri tabanıdır, birçok akademik çalışma da bu veri tabanını referans alır. Nihayetinde bu veritabanı da işbirlikçi (consorsium) yapısında olduğundan yine akademik çalışmaları referans almakta, ayrıca fotoğraf paylaşımı yapan kişilerin tespitlerinin de eklenmesiyle bilimsel ve bilime hizmet eden bir veri tabanı olarak sürekli gelişmekte ve güncellenmektedir.
Bilgi ve değerli paylaşımlarınızı bekliyorum, tespit etmiş olduğunuz bir tür belki de "literatüre girebilecek yeni bir tür" olabilir. Bunu naçizane hep beraber inceleyerek, yetkili akademik mercilerle paylaşabilir ve bilime katkıda bulunabiliriz.
Bloğumuzu hangi amaçlarla kullanabilirsiniz?
Balıklar ve balıkçılık ile ilgili rehber ve tür anahtarı olarak kullanabilirsiniz,
Fotoğraflara ve çizimlere bakarak tür tayini yapabilirsiniz,
Türünü bildiğiniz (veya öğrendiğiniz) bir balıkla ilgili detaylı verilere ulaşabilirsiniz,
Türlerini karıştırdığınız bazı balıklar ile ilgili olarak blog içerisindeki sayfalardan "benzer balık türleri" araştırması için oluşturduğum tablolara bakarak bu karmaşadan kurtulabilirsiniz,
Tür, cins, aile, takım, sınıf vb. taksonlar ile ilgili olarak hem Türkiye, hem de dünya çapında taksonomik ve literatürel bilgilere ulaşabilirsiniz,
Amatör veya profesyonel olsun, balıkçılık ile ilgili kısıtlama ve sınırları getiren tebliğlere ulaşabilirsiniz,
Balık avcılığına yeni başladıysanız, balıkların isimlerini detaylı öğrenebilir gerekirse deniz avı yapmayı düşündüğünüzde (özellikle derin su avı) hangi türün hangi derinliklerde bulunabileceğini, beslenme tipini, türlerin akrabalıklarını, maksimum boylarını vb. verileri "literatürsel olarak" yapmış olduğum tablolardan öğrenebilirsiniz,
Tehlike unsurları içeren (yırtıcılık, yaralama, elektrik çarpması, zehirli diken, zehirli et vb.) türler hakkında bilgiye ulaşabilirsiniz,
Meteorolojik tahmin sistemlerine tek çatı altında ulaşabilirsiniz.
Deniz bilimleri ve denizcilik ile ilgili ilgili rehber olarak kullanabilirsiniz,
"Şu anda bloğumuz YAPIM aşamasındadır, her geçen gün daha da güçlenmektedir. Şu an için sadece temamızın "Balıklar ve balıkçılığı bilinçlendirici unsurlar" konuları üzerine bazı bilgilere yer vermiş bulunmaktayım, yakın zamanda kapsamlar çok daha genişletilecektir."
Bilim ve bilgi denizinin bu küçük sayfasında aradığınız bilgileri bulmanız dileğiyle..
Blog ismimiz "Türkiye Deniz Balıkları ve Deniz Bilimleri" olduğundan dolayı, temamız deniz canlıları konusunu ele alan "ihtiyoloji" ve deniz bilimleri konusunu ele alan "oşinografi" verilerinden oluşmaktadır. Bloğumuzda "Taksonomi" bilimi ile ilgili olarak tarihçeye ve detaylara girmek konumuzun dışındadır. Özellikle bitkilerin sınıflandırılması ve isimlendirilmesi, hayvanların sınıflandırılmasına nazaran farklı detaylar içerir, bu konumuzun dahilinde değildir. Çünkü bloğumuz taksonominin "Deniz Balıkları" ile ilgili olan kısmını konu almaktadır, yine de pratik bilgimiz olması açısından bu konulara kısaca değineceğiz.
Bu sayfada balıkları inceleyen bilm dalı "ihtiyoloji", canlıları sınıflandırma bilimi olan, hiyerarşik şekilde birbirleriyle ilişkilendiren "taksonomi" ile ilgili pratik bilgilere, bu iki önemli bilimin birbiriyle ilişkisine, ayrıca dünyadaki ve ülkemizdeki balık türlerine dair "taksonomik ve sistematik" bilgilere ulaşabileceksiniz. Bu sayfadaki verilerin haricinde diğer detaylı konulara (Ör: "Türkiye 'nin Deniz Balıkları" vs..) ana sayfadan ulaşabilirsiniz.
İhtiyoloji, taksonomi ve sistematik;
Konumuz genel olarak balıklar olduğuna göre birkaç ön tanım yapmakta fayda görüyorum. Canlılar dünyasının bilimsel olarak her yönüyle araştırılmasıyla ilgilenen bilim dalı "biyoloji" olduğundan dolayı, biyolojiye "canlı bilimi" denmektedir. Deniz canlıları ile ilgili araştırmalar konu olduğunda, bu araştırmalar "deniz biyolojisi" çatısı altında yapılmaktadır. Konuya girişte kafa karışıklığının giderilmesi adına şunu belirtmek istiyorum ki, bilimde bir çok bilim dalı birbiriyle karmaşık ilişkiler kurar. Yani bir alt bilim dalında referans (destekleyici) olarak "ana bilim dalı" kullanılabilir, tam tersi de olabilir. Dolayısıyla bilimsel araştırmalarda "sistematik bilim sıralama ilişkisi" kurulmamaktadır.
Biyolojide hayvanların bilimsel olarak her yönüyle araştırılmasıyla ilgilenen ve inceleyen alt bilim dalı vardır, bu bilim dalına "zooloji" denir. Zoolojinin bilimsel olarak her yönüyle hayvanları araştırması nedeniyle birçok bilim ve alt bilime gerek duyulmuştur, işte bu sebeplerle üniversitelerde akademik olarak zooloji "ana bilim dalı" seviyesindedir. Tabii ki konuya girişte belirtiğim üzere diğer bilimlerle karmaşık referans ilişkileri bulunmaktadır.
Zoolojinin araştırma alanı çok geniştir ve netice olarak hayvan bilimidir. Zoolojinin geniş kapsam alanının içerisinde sadece "balıklar" ile ilgilenen zooloji alt bilim dalı da mevcuttur, bu bilime "ihtiyoloji" bilimi denir. İhtiyoloji (ichthyology) = ichthys (balık), logos (bilim) kelimelerinden tanımlanmıştır. Bloğumuzun teması dahilinde araştırma alanı "balıklar" olduğundan dolayı "ihtiyoloji" bilimini ve bu bilimin "taksonomi" bilimiyle ilişkisini kısaca mercek altına almak istedim.
Her bilim dalında olduğu üzere, ihtiyoloji bilimi de konusu olan materyaller (balıklar) ile ilgili inceleme ve araştırmaları amaçlarken bazı bilim dallarına ihtiyaç duymaktadır. İhtiyolojinin kapsamı içerisindeki bazı bilim dallarına pratik olarak değinmek gerekirse; canlıların fiziksel yapısını (dış görünüşünü) inceleyen (şekil, renk, biçim vs.) "morfoloji" (şekil-biçim bilimi), canlıların iç yapısı ve düzenini inceleyen (kas, doku, iskelet, organ vs.) "anatomi" (yapı bilimi), canlıların fiziki sistemlerini (organizmalarını), bu sistemlerin fonksiyonlarını kimyasal ve biyolojik (biyokimyasal) olarak inceleyen "fizyoloji" (işlev bilimi), canlıların davranış şekillerini (güdü, tepki, göç vs.) inceleyen "etoloji" ve canlı türlerinin değişik kriterlere göre sınıflandırılması ve sistematik olarak ilişkilendirilmesi ile ilgilenen "taksonomi" (sınıflandırma bilimi) bilimlerinden yararlanılır.
Zoolojik olarak yapılan taksonomik çalışmalar, deniz canlılarını konu aldığında ihtiyolojik bilimleri ve birçok biyoloji alt bilimini (moleküler biyoloji, kimyasal biyoloji, filogenetik, epigenetik, evrimsel biyoloji, ekoloji, biyocoğrafya) referans alır. Aynı zamanda bu referans bilimler de taksonomik verileri referans alırlar.
Konuyu daha fazla detaylandırmadan taksonomik ve sistematik bilgilere geçmek istiyorum;
Taksonomi kelimesinin kökenine bakıldığında, karşımıza eski Yunanca çıkmakta ve eski Yunanca' da ‘’takson’’ kelimesi düzenleme anlamında kullanılmaktadır. Taksonomi terimi Yunanca taksis (düzenleme) ve nomos (yasa) sözcüklerinden türetilmiştir. Yeryüzünde yaşamını sürdürmekte olan canlıların kendi içlerinde çeşitli prensipler ve de belirli kurallar dahilinde sınıflandırılması, taksonomi tarafından konu edinilir. Taksonomi sadece sınıflandırma yapmaz, çeşitliliği sistem içerisinde düzeltir, yapılan çeşitli araştırma ve yayınları takiben gerekli güncellemeleri de yapar. Taksonomik sınıflandırmada hata ve eksiklik tespiti durumunda hatayı düzeltir. Hayvanların isimlendirilmesi için taksonomide "Zoolojik nomenklatür (nomenclature)" sistematiği kullanılır. İsimlendirmede "nomenklatür (nomenclature)" ilk kez İsveç' li doğa bilimci Gaspard BAUHIN (1560-1624) 'ın "Pinax" (1963) adlı çalışmasında bitkiler için önerilmiştir. Daha sonra İsveç' li doğa bilimci Carl Von LINNAEUS (1707-1778) 'un bitkiler için "Species Plantarum" (1753) eserinde "binom (ikili) isimlendirme" ve hayvanlar için "Systema Naturae" (1758) adlı eserinde "binomial nomenclature" ve bazı türler için de "trinominal nomenclature" isimlendirmeler kullanmıştır. Zoolojik nomenklatür kurallarına göre 1961 yılından sonra alt türden daha alt basamak olan varyasyonlar "infrasubspesifik" isim sayılır ve geçerli değildir.
Taksonominin canlıların sınıflandırılmasıyla ilgilenen, dünya üzerinde yaşamını sürdürmekte olan canlı türlerinin değişik etkenlere göre sınıflandırılması ve elde edilen kategorilerin isimlendirilmesi ile ilgilenen bilim dalı olduğuna değinmiştik. Ayrıca ihtiyolojinin de balıkları inceleyen zooloji alt bilim dalı olduğunu önceki satırlarda belirtmiştik.
Dünya üzerinde daha sayısı dahi tam olarak belirlenemeyen, oldukça fazla canlı türü bulunmaktadır. Bu canlı türleri, yaratılış itibariyle oldukça farklı yapılara ve de özelliklere sahiptirler. Canlıların ortak özellikleri diye adlandırılan özelliklerin dahi bazı canlı türlerinde olmayışı, dünya üzerindeki canlıların birbirinden oldukça farklı olduğunu hatırlatmaktadır. Bu nedenle, canlıların sınıflara ayrılması gerek yapılan araştırmalarda, gerek de canlıların daha yakından tanınması için gerekli görülmüştür. Tarih boyunca ortaya atılan sınıflandırma sistemleri insan oğlunun hayal gücüyle sınırlı olsa da, rastgele tasarlanmadığı ve belirli sistematik dayanakları olduğu aşikardır. (Örnek; kimse bir kediyle bir balığı aynı sınıflandırmada, aynı kategoriye koymaz, bu durum bilimin "mantık" anlayışına zaten terstir.)
Sınıflandırmada değişmeyen ve doğal olan temel birim "tür" olmakla birlikte, tanım olarak "tür"; birbirleriyle doğal koşullar altında verimli döl alışverişi yaparak üreyen, yapısal, işlevsel ve davranışsal olarak birbirine benzeyen fakat diğer popülasyon gruplarından üreme bakımından ayrılan bireyler topluluğudur. Bilimsel makale ve çalışmalarda bir cinse ait, alt türleri olan ana tür kavramının yerine daha çok "epitet" kavramı kullanılır. Popülasyon ise tek bir türün belirli bir bölgeyi kapsayan bireyler topluluğudur. Sistematikte bir türün takson ağacındaki hiyerarşiye yerleştirilmesi gerekiyorsa, ilk önce morfolojik (şekil-biçim) ve anatomik (yapısal) olarak incelenir, türle ilgili güçlendirici veriler sağlanması gerektiğinde fizyolojik (sistemsel, kimyasal ve biyolojik), eğer gözlem yoluyla birkaç tür ile benzerliği ayırt edilemiyorsa etolojik (davranışsal), embriyolojik, filogenetik özellikler incelenerek akrabalık veya uzaklık ölçütleri belirlenir ve "Dendrogram" şeması çıkarılır. Tür farklılığı (veya akrabalık uzaklılığı) tespitinde türün ismi değiştirilir ve taksondaki yeni yerini yeni ismiyle alır. Bu incelemeler sonucunda tür biyolojinin "ekolojik" ve biyocoğrafyanın "zoocoğrafik" değerlendirmesine de alındıktan sonra uygun taksondaki yerini bulur.
Takson basamağında tespiti ve birbirinden ayrımı en zor yapılan takson Tür-Alt Tür' dür. Birçok türün yüzlerce sene aynı tür olduğu düşünülmüş fakat birbirinden ufak morfolojik özellikler ile (Örnek; Scomber japonicus, Scomber scomber) veyahut DNA testleri le ayrıldığı (Örnek; Spicara flexuosa, Spicara maena) yeni yeni tespit edilmiştir. Durum tam tersi de olabilir, birbirinden farklı olduğu düşünülen bazı türlerin de aynı tür olduğu ortaya çıkmıştır. (Fakat bu çok nadir bir durumdur.)
Taksonomi sınıflandırmada hiyerarşik bir düzen takip eder, taksonomide her düzeydeki taksonomik kategoriye yerleştirilen canlı gruplarına "takson", bu kurallara uygun olarak verilen latince adlardan da "nomenklatür (nomenclature)" olarak bahsedilir. Sınıflandırmada benzer bireyler türleri (species), benzer türler cinsleri (genus), benzer cinsler aileleri (family), benzer aileler takımları (ordo), benzer takımlar sınıfları (classis), benzer sınıflar şubeleri (Hayvan ise;Divisio / Bitki ise;Phylum) ve benzer şubeler de bir araya gelerek alemleri (Regnum) oluştururlar. Burada alemler birbirine benzer alemler içermediğinden dolayı "benzeşme" söz konusu olamaz, fakat takson ağacının en üstü "süper alem" (super-regnum) olduğundan bu çatının altında benzeşme olmaksızın bulunurlar. (Pratikte "süper alem" pek kullanılmaz, başlıca yedi takson dikkate alınır.) Oluşturulan hiyerarşik düzeni en basit şekilde ele alırsak; en üst basamakta "Âlem" (Regnum), bir alt basamak "Şube" (Diviso;Hayvanlar / Phylum;Bitkiler için), bir alt basamak "Sınıf" (Classis), bir alt basamak "Takım" (Ordo), bir alt basamak "Aile" (Familia-Family), bir alt basamak "Cins" (Genus), bir alt basamak "Tür" (Species) zinciri meydana gelir.
"Âlem" (Regnum)
"Şube" (Diviso;Hayvanlar/Phylum;Bitkiler için)
"Sınıf" (Classis)
"Takım" (Ordo)
"Aile" (Familia-Family)
"Cins" (Genus)
"Tür" (Species)
Taksonomide sınıflandırılan her hiyerarşik takson (taxa) basamağını ifade etmek için "taksonomi" biliminin, bu taksonların yapısal özellik ve benzerliklerine göre sınıflandırması ve birbiriyle olan ilişkisinde de "sistematik" alt biliminin çalışmaları esas alınır. Taksonomi bilimindeki "sistematik" bu taksonların arasındaki ilişkileri, yapısal özellik ve benzerliklerine göre sınıflandırmasını "kategorize etmek" usulü çerçevesinde konu alır. Taksonomi taksonların hiyerarşik düzenini oluştururken sistematik bir yol izlemek zorundadır.
Sistematik olarak türlerin sınıflandırılması ihtiyolojinin referans aldığı bilim dallarını doğru kullanması neticesinde gelişir. Taksonomik sınıflandırma ağacında her zaman en alt basamaktan başlanır, sonuçta "tür" tayinin tespiti veya tespit edilmiş bir türe istinaden belirli bir takson oluşturulması yolu izlenmektedir.
Bahse konu olan obje "tür" olduğundan, bu türü çeşitli referanslara dayandırarak belirli bir taksona eklemek veyahut herhangi bir taksona uygun yapıda olmadığı takdirde "yeni bir takson açmak" gerekebilir. Bundan sebeple taksonomide sinonim haricinde tek değişmez değer türdür, (sistematik kategoriler haricinde) üst taksonların hepsinin ismi ve yeri değişebilir. Bu yeni açılacak takson basamağı da "Süper" (Super-) ve "Alt" (Sub-) ön ekleri eklenerek belirtilebilir. Bu eklerin de eklenmesiyle kabaca aşağıdaki gibi takson sınıflandırma sırası oluşturulur.
Taksonomik sınıflandırma sonucu oluşan yukarıdaki hiyerarşik düzende; Tür (veya Alt-tür)' e indikçe;
- Ortak özellikler azalır,
- Taksondaki birey sayısı artar,
- Farklı özellikler artar,
Alem (veya Üst-Alem)' e çıktıkça;
- Ortak özellikler artar,
- Taksondaki birey sayısı azalır,
- Farklı özellikler azalır,
Tür isimlendirmesinde kullanılan "nomenclature (nomenklatür)" cins, tür ve alt tür basamağında (Genus, species, sub-species) aşağıdaki gibi iki farklı şekilde kullanılır;
"binomial nomenclature" iki sözcükten oluşan, "ilki cins" ve "ikincisi tür"
"trinominal nomenclature" üç sözcükten oluşan, "ilki cins", "ikincisi tür" ve "üçüncüsü alt-tür"
ifade edecek şekilde bir yol izlemiştir. Bu sistem zamanla bazı değişiklikler gösterse de halen geçerliliğini korumaktadır.
Buradaki biyolojik türler tek çeşit değildir. Kendi içerisinde (kategorik olarak) daha alt birimlere ayrılır;
Politipik tür: İki veya daha fazla alt tür içeren türlere denir.
Monotipik tür: Alt tür içermeyen türlere denir
Simpatrik Tür: Aynı kökenli ve aynı coğrafi bölgedeki türlere denir.
Allopatrik Tür: Ayrı coğrafik bölgelerde bulunan türlere denir.
Kozmopolit tür: Dünyada geniş sahalara yayılmış türlere denir.
Kontinental tür: Belirli kıtalara yayılmış türlere denir.
Sibling (ikiz) tür: Morfolojik olarak birbirine benzeyen ancak aralarında üreme engeli olan türlere denir.
Holotip (Holotypus): Bir taksonomistin veya yazarın yeni bir türü tanıtırken veya tayin ederken bir kaç örnek içinden seçtiği, türün bütün karakteristik özelliklerini taşıyan "asil" örnektir.
Lektotip (Lectotypus): Herhangi bir türde "holotip" belirtilmemiş, kaybolmuş veya tahrip olmuş ise onun yerini tutan "yedek holotip" tir.
Balıkların isimlendirilmesiyle ilgili olarak "zoolojik nomenclature (nomenklatür)" sistematiği kullanılır ve tür isimlendirmesi uygulama ve imla olarak birkaç kurala tabidir;
Sadece latin harfler kullanılır,
Cins (genus) ve alt taksonlarda yazı tipi italik olmalıdır, "Stomias boa ferox Reinhardt, 1842"
"ä, é, è, â, ê, ß, ü, ç, ş, ı, ö" harfleri bilimsel isimlerde kullanılamaz,
Cins ve üst taksonları büyük harfle başlar, "Stomias boa ferox Reinhardt, 1842"
Tür ve Alt-tür isimlerinde büyük harf kullanılmaz, "Stomias boa ferox Reinhardt, 1842"
Her taksonun sonunda o ismi tanımlayan bilim adamının ismi ve (virgül ile ayrım yapıldıktan sonra) tanımlamanın yapıldığı tarih belirtilir, "Stomias boa ferox Reinhardt, 1842"
Taksonun her basamağının ayrı ayrı baz alındığı bilimsel incelemelerde, sadece cins (genus) konu olduğunda bile, cins taksonunu ilk oluşturan bilim adamı bulgusu için de bazı yayınlarda cins adının yanında bir boşluk bırakıldıktan sonra "yazar soyismi", virgül ve yine bir boşluk bırakıldıktan sonra "tarih" eklenir. Bu bilim adamının ismine ithafen verilen isimdir.
Tanınmış sistematikçilerin ismi kısaltılabilir, "Linneaus yerine Linn. veya Lin."
Türler ile ilgili yapılan araştırma ve yayınları takiben, daha önce "aynı tür olduğu düşünülen" iki tür ile ilgili farklılıkların tespiti durumunda, farkı kanıtlanan bu benzer türün yeniden taksonomik bir ad alması neticesinde türe yeni bir bilimsel ad verilmesi, (genellikle bu tip çalışmalar sonucunda yeni tür veya alt-türler ortaya çıkar) ("Tür Ayrımı")
Her takson için kurallarına uygun olmak şartı ile ancak bir doğru isim verilebilir. İki tür ile ilgili yakınlık ve akrabalığın "filogenetik" çalışmalarla kesinleşmesi ("akrabalık uzaklığının sıfır veya sıfıra yakın olması") sonucunda "tür eşleşmesi" tespiti yapılmış ise, taksonda tek türe ait iki kayıt söz konusu olacaktır. Bu durumda o türe en eski tarihte verilmiş olan isim takson seçilerek, en eski tarihli kaydı bulan bilim adamının soyismi ve kayıt tarihi kabul edilir. Tarihsel olarak daha sonra verilmiş isimler de "sinonim" olarak bu türe kaydedilir, ("Tür Birleşimi", "Sinonimlik")
İsmi değiştirilen bir takson, yeni takson ismine "sinonim" olarak kaydedilir,
Yukarıda belirtildiği üzere; daha önce iki ayrı tür olduğu düşünülen tek türden tarihi eski olanının ismi değişmezken, farklılık tezinin çürütüldüğü tür ismi eski tarihli kayda "sinonim olarak atanır". Bu durumda ismi değişen ve "eski ismi sinonim olan" tür ile ilgili olarak, "eski" türün yazar ismi ve tarihi parantez içerisine alınır, yeni tür ismine uygulanır ve değiştirilmez. Bunun nedeni bilimsel etik gereği türü ilk tanımlayan bilim adamının isminin parantez içerisinde korunmasıdır, ("Sinonimlik ve Yazar")
Bir türün iki veya daha fazla türe ayrılması gerekliliğinde, "Cins" taksonu değişmeyeceğinden, asil olan (epitet) "tür" ismi aynen korunur, yeni tür "alt tür" olarak lanse edilir, buradaki asil (epitet) türün de ismi tekrarlanarak "binominal" olan asil tür ile yeni bulunan "alt tür", ikisi de geçerli olmak üzere "trinominal" isimlendirmeye çevrilir,
Eğer alt tür ile ilgili bir yayın yapılması söz konusu ise "trinominal" isimlendirmede asil olan (epitet) tür ve alt tür tekrar ettiğinden yola çıkarak, asil olan tür (epitet) ismi iki kez tekrarlanmak yerine, biri parantez içerisinde kullanılabilir, "Stomias boa boa yerine, Stomias (boa)" ("Epitet")
Balıklarda taksonomi bilimi adına bilinmesi gereken bazı hususlar şu şekildedir;
Tüm balıklar Alem olarak; Animalia (Hayvanlar) ve Şube olarak; Chordata (Kordalılar) üyesidirler.
Farklı Sınıf ve Takım üyeleri kolaylıkla "anatomik" ve "morfolojik" gözlem yapılarak birbirinden ayırt edilebilirler,
Farklı Aile, Cins üyesi balıkların vücut yapısındaki farklılıklarının yanında yaşam ortamları da oldukça farklılık göstermiş, ayrıca morfolojik özellikler (ilk canlılığın oluşmasından itibaren çeşitli mutasyonların oluşması sebebiyle) değişiklikler göstermişlerdir. Farklı Aile ve Cinsler genellikle "anatomik" ve "morfolojik" gözlem yapılarak birbirinden ayırt edilebilirler.
Türler ve Alt türler taksonun en alt iki basamağıdır. Bu basamaklarda genel olarak "anatomik" ve "morfolojik" yapılar, yaşam ortamları birbirine çok yakındır. Bazı türler "anatomik" ve "morfolojik" olarak gözle görülür ufak farklılıklarla birbirinden ayrılırken, bazı türlerde "anatomik" ve "morfolojik" incelemeler akrabalık derecesini (eş türlülüğü) ortaya çıkarmaya yetmez. Günümüzde aynı tür olduğu düşünülen bazı türler birbirinden "fitogenetik" çalışmalar ile ayrılmıştır.
Benim "alıntı içermeyen" araştırmam buraya kadar, şimdi de "Tübitak" tan birkaç "alıntı" açıklamaya göz atalım ve konuyu sonlandırmış olalım.
"Sınıflandırmanın tarihçesi: Taksonominin modern şeklini alması, Herbert Copeland ve Robert Whittaker isimli araştırıcıların çalışmaları sonucunda gerçekleşmiştir. Copeland tarafından önerilen sınıflandırmada, Haeckel'in sınıflandırmasına ek olarak bir de "Bakteriler" alemi yer alıyordu. Copeland'in fikirlerini biraz daha geliştiren Whittaker ise, "Fungi" adı altında beşinci bir alemi sınıflandırmaya kattı. Sınıflandırmanın temeli Aristo'ya (M.Ö.384-322) kadar uzanır. Aristo, canlıları "Bitkiler" ve "Hayvanlar" olmak üzere iki aleme ayırmıştı. Daha sonra Ernst Haeckel (1834-1919) tarafından, "Protista" adı verilen ve bütün mikroskobik canlıları içeren üçüncü bir alem olması önerilmişti. Taksonomiyi ciddi anlamda ilk defa ele alan bilim adamı ise Carl von Linneaus'dur (1707-1778). Ancak Linneaus tarafından yapılan sınıflandırma, akrabalık dereceleri konusunda çok fazla bilgi vermemesi nedeniyle "suni sınıflandırma" olarak isimlendirilmiştir.1990 yılında ise Carl Woese isimli araştırıcı tarafından, Whittaker'ın sınıflandırması elden geçirildi ve canlılar Bacteria, Archaea ve Eucarya olmak üzere 3 "domain" altında toplandı." Artık "zoolojik taksonomi" hakkında birçok bilgi sahibiyiz. Bu sebeple türlerin taksonomisini incelemeye başlayabiliriz, Keyifli araştırmalar diliyorum, Soner ALPAY
Balıkların Sınıflandırılması
Dünya balıklarının sınıflandırılması neticesinde bugünkü "Dünya Balıklarının Sınıflandırma Ağacı" meydana gelmiştir.
07.03.2015 tarihi itibariyle FishBase veri tabanından alınan (ve sayısal hataları düzenlenen) verilere göre;
Balıklar 6 Sınıf, 64 Takım, 549 Aile, 5.042 Cins ve 32.889 Tür ile temsil edilmektedir.
Canlıların sınıflandırılmasında olduğu üzere, balıkların sınıflandırılması da "Sınıflandırma Ağacı" esasına göre yönetilir. Mesela Tübitak' ın balık sınıflandırma ağacını aşağıda bulabilirsiniz.
Konuyu daha fazla detaylandırmadan dünya üzerindeki tüm balıklar ile ilgili taksonomik ve sistematik çalışmayı, yani "Dünya Balıklarının Sınıflandırma Ağacı" nı sizlerle paylaşmak istiyorum.
07.03.2015 Tarihi itibariyle tüm dünyada literatürde kayıtlı balıkların güncel listesini sunuyorum. Fishbase veri tabanındaki türler toplamda 32.889' ü bulmuştur. (FishBase Classification Tree (cfm script by eagbayani, 03.03.02 , php script by cmilitante, 03.11.13 , last modified by dsantos, 26.11.13))
Dünyanın Tüm Balıkları Listesi (Class-Sınıf Bazında (Fishbase)) (Soner ALPAY)(06.03.2015) Dünyanın Tüm Balıkları Listesi (Order-Takım Bazında (Fishbase)) (Soner ALPAY)(06.03.2015) Dünyanın Tüm Balıkları Listesi (Family-Aile Bazında (Fishbase)) (Soner ALPAY)(06.03.2015) "Dünyanın Tüm Balıkları Listesi" Tür Bazında Tam Listesi (Fishbase) (Soner ALPAY) Excel formatında aşağıdadır. "CTRL+F" Tuş kombinasyonu ile ilişikteki dosyadan arama yapabilirsiniz. Saygılarımla.. Soner ALPAY
Denizciler veya denizlerimizin hava durumunu takip edenler için kaynak niteliğinde "dinamik" yani verileri dış bağlantı ile alan ve dolayısıyla kendiliğinden güncellenen "Denizcilikte Meteoroloji Referans Siteleri" sayfası oluşturmaya karar verdim.
Meteorolojik tahminler özellikle balık avı planları yapanlar ve denizciler için oldukça önemlidir. Özellikle gerek haftada bir gün tatil yapanlar, gerekse de hafta sonu iki günlük tatilini denizde veya balıkçılık hobisiyle değerlendirerek aynı zamanda stresten de kurtulmak isteyenler için "meteorolojik tahminlerin takibi" bu yapılan planların hüsrana uğramaması adına oldukça önemlidir. Emekli insanlarımız da yaşları gereği değişken havalardan daha çok etkilendiklerinden, ani meteorolojik bir değişim bu değerli insanlarımızda sağlık problemlerine davetiye çıkarabilir. İşte bu sebeple gerek çalışan, gerek emekli olsun "balıkçılık ve/veya denizciliğe ilgi duyan" insanlarımızın meteorolojiyi takip etmeleri önem arz etmektedir.
Meteoroloji her ne kadar 15 günlük tahminlerin üzerine dahi çıksa ilk üç günlük tahminlerin gerçekleşme öngörüsü genellikle daha doğrudur ve dikkate alınmalıdır. Uzun vadede 15 güne kadar takip edebilirsiniz fakat her zaman için son güne kadar bu verilerin "tahmin" olmaktan öteye gitmediğini yani kesinliğinin %100 olmadığını, işte bu sebeple "meteorolojik tahmin" olarak isimlendirildiğini takdir edersiniz. Tahminleri doğru analiz edebilmeniz adına çok önemli iki unsurdan bahsetmek istiyorum;
Tahminin vadesi uzadıkça değişkenlik parametrelerinde artış gözlenir: Bu sebeple ilk üç günün tahminini daha yüksek oranda çıkma olasılığı vardır, daha uzun vadede tahminlerin tutma ihtimali düşer. Bunun yanında her zaman için "tahminlerin tutmama ihtimali" düşünülerek, en az üç farklı kaynaktan veri edinmek ve akabinde en az 3/2 oranında ortak tahmin yapılan verilere dayanarak plan yapmakta kanaatimce fayda vardır.
Ayrıca şu da çok önemli bir husus ki, tahmin bölgesi ne kadar genişler ise tahminlerde tutarsızlık ihtimali yükselmektedir. Çünkü büyük bir bölgenin genel olarak meteorolojik tahmini doğru analiz edilebilir, mesela "Marmara Denizi" ile ilgili bir tahminde tutarlılık genel olarak tutuyordur fakat İstanbul, Kocaeli veya Eskişehir tamamıyla birbirinden farklı meteorolojik şartlarda olabilir. Bu durum son derece doğaldır ve bu sebeple incelemelerinizi İl, İlçe veya avlak bölgesi kadar küçük çaplarda araştırarak tahminleri daha iyi tespit edebilirsiniz.
Günümüzde çoğu kullanıcı bu iki önemli unsuru gözden kaçırdığından "bu kaynağın tahminleri tutmuyor.." gibi serzenişle güven kaybı yaşıyor. Belki "Poseidon" ve "WindGuru" gibi sitelerin "meteorolojik tahminlerinin genel olarak tutması" bu sebepledir ki, bu iki site bir çok veriyi analiz ediyor ve tahmin bölgesini oldukça küçük bölgesel aralıklarda yapıyor. İşte bu gibi sebepler kişilerin yabancı kaynaklara yönelimini artırıyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) verileri de en az bu siteler kadar güvenilirdir ve tutarlılığını "küçük çaplı bölgesel tahminleri araştırmam" nedeniyle belki yüzlerce kez tespit ettim. Bizim sitemizde de "çok detaylı" ve "oldukça güvenilir" veriler olup, sadece site içerisinde yeterince vakit ayırmanın gerekli olduğunu düşünüyorum ki inceledikçe şaşıracaksınız.
Denizlerimizde ve denizcilikte önde gelen meteorolojik tahmin sistemlerini, siteleri ve dış bağlantıları aşağıda bulabilirsiniz. Kullanılan kaynak(lar) her ne olursa olsun, yukarıdaki paragraftaki 2 hususu da aklımızdan çıkarmaz isek daha doğru verilerle planlarımızı yapabiliriz. Bloğumuzun bu sayfasındaki veri paylaşımlarını kapsam olarak iki sınıfa ayırmak durumunda kaldım.
Denizcilik İçin Meteorolojik Tahminler
Genel Meteorolojik Tahminler
İlk önce "Denizcilik İçin Meteorolojik Tahminler" paylaşımlarıyla başlıyorum, bu ilk kısımlar siz değerli takipçilere oldukça detaylı ve (ihtiyaç gereksizliğinden dolayı) gereksiz gelirse, sayfanın daha alt kısmında bulunan "Genel Meteorolojik Tahminler" kısmından daha yüzeysel paylaşımlarımı inceleyebilirsiniz.
Türk bilim adamlarına ve Türkiye' de bilim adına hizmet veren insanlara duymuş olduğum saygı ve hürmetten dolayı, her iki kapsamda da referans bilgilerini ilk olarak yerli kaynaklardan vermek istedim. İşte bu sebeple her iki kapsamda da konuya girişteki referans bilgileri "Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)" esaslı verilerden oluşmuştur. Daha aşağıda dünyaca kabul gören yabancı kaynaklı referans veri tabanlarına da ulaşabileceksiniz.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) sitesinde kullanılan "Hava Tahminleri Simgeleri" aşağıdaki şekildedir. (Siteden alıntıdır.) Bu aşağıdaki tablo ilerleyen sayfalarda paylaşılan "Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)" alıntılarındaki sembolleri daha iyi analiz edebilmeniz için gerekli olabilir.
Saygılarımla,
Soner ALPAY
Denizcilik İçin Meteorolojik Tahminler
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)
Açıklama;
MGM, 2003 yılından bu yana operasyonel sınırlı alan sayısal hava tahmin modellerini yüksek çözünürlükte çalıştırmak amacıyla yüksek performanslı bilgisayar sistemlerini kullanmaktadır. 2009 yılında kurulumu tamamlanan “Meteorolojik Sayısal Tahmin Amaçlı Yüksek Performanslı Bilgisayar (MESTAP)” sistemi üzerinde MM5, ALARO-0 ve METU-3 model çıktıları, gerek veri ve ürün olarak girdi olarak kullanılmaktadır. Güncel Deniz Suyu Sıcaklıkları (MGM); Güncel deniz suyu sıcaklıklarını aşağıda görebilirsiniz.
24 Saatlik Haritalı Deniz Raporu (MGM); Denizlerimizde hakim olması beklenen 6' şar saat periyotlu "hakim" rüzgarlar ve yağış tahminleri aşağıdadır.
Sabah Suyu Deniz Avı (03:00-09:00)
Sabah ve Öğlen Arası (09:00-15:00)
Akşam Suyu Deniz Avı (15:00-21:00)
Gece Avı (21:00-03:00)
3 Günlük Haritalı Deniz Tahmin Bülteni (MGM); Burada 3 günlük periyotta tüm denizlerimizin ayrı ayrı "Hava Durumu", "Rüzgar", "Dalga Boyu" ve "Görüş Mesafesi" tahminlerini bulabilirsiniz.
METU3 - Ayrıntılı Bölgeler (MGM); Burada denizlerimizin ve/veya denizlerimizde varsayılan bölgelerin üzerine mause imlecini getirdiğinizde 3' er saatlik periyotlarda "Fırtına beklentisi" "Hava Durumu", "Rüzgar", "Dalga Boyu" ve "Görüş Mesafesi" tahminlerini bulabilirsiniz. Ayrıca bu bölgeleri tıklattığınızda detaylı birçok haritaya ulaşabileceksiniz.
DTS - Denizyolu Tahmin Sistemi (MGM); Deniz yolu ile yapılan seyahatlerin planlanması ve güvenli seyahat amacıyla Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM), Tahminler Dairesi Başkanlığı, Sayısal Hava Tahmini (SHT) Şube Müdürlüğü tarafından geliştirilen “Deniz Tahmin Sistemi (DTS)”, 17 Temmuz 2012 tarihinde kullanıma sunulmuştur. MGM, 2003 yılından bu yana operasyonel sınırlı alan sayısal hava tahmin modellerini yüksek çözünürlükte çalıştırmak amacıyla yüksek performanslı bilgisayar sistemlerini kullanmaktadır. 2009 yılında kurulumu tamamlanan “Meteorolojik Sayısal Tahmin Amaçlı Yüksek Performanslı Bilgisayar (MESTAP)” sistemi üzerinde MM5, ALARO-0 ve METU-3 model çıktıları, gerek veri ve ürün olarak girdi olarak kullanılmaktadır. DTS uygulamasında 5 güne kadar hava ve deniz tahmin bilgilerine erişilebilmektedir. DTS uygulaması günde 2 kez güncellenmektedir. Uygulama çok kullanışlı ve basit bir arayüze sahip, denizcilik deniz ve hava tahmininde ülkemiz adına devrim olabilecek bir uygulama. Ben tüm detaylı kullanımı siz değerli blog takipçilerimiz ile paylaşıyorum.
Harita üzerinde sol üst kısımdaki "Haritalar" sekmesindeki "Rüzgar Hızı/Yönü", "Dalga Yüksekliği/Yönü" veya "Dalga Periyodu" onay kutucuklarından seçeceğiniz tercihe göre harita görünümü genel olarak değişecektir. Harita üzerinde istediğiniz bölgeye mouse yardımıyla yakınlaştırma yapabilir ve ayrıca aşağıdaki detaylı verileri görebilirsiniz.
Harita üzerinde sol üst kısımdaki "Marinalar" sekmesinde açılır listeler ile çeşitli marina, iskele, liman ve tersanelerimiz ile ilgili tahmin verilerini ekranın sağ tarafında görebilir ve bunları kaydedebilirsiniz. Burada görmüş olduğunuz veriler 3' er saatlik arayla toplamda 120 saatlik (5 günlük) rüzgar yönü ve hızı, (ayrıca rüzgarın bofor değeri) / dalga yönü ve yüksekliği (ayrıca dalga periyodu) / hava durumu ve sıcaklığı (ayrıca basıncı) verilerini göstermektedir. Alt kısımda "5 Günlük Rüzgar Tahmini Grafiği", "5 Günlük Dalga Tahmini Grafiği" ve zamansal olarak "Yağış-Basınç Sıcaklık Meteogramı Grafiği" tablolarını görebilirsiniz.
"5 Günlük Noktasal Tahmin" kısmını tıklattıktan sonra seçmiş olduğunuz noktadaki tahmin verileriniekranın sağ tarafında görebilir ve bunları kaydedebilirsiniz. Burada görmüş olduğunuz veriler 3' er saatlik arayla toplamda 120 saatlik (5 günlük) rüzgar yönü ve hızı, (ayrıca rüzgarın bofor değeri) / dalga yönü ve yüksekliği (ayrıca dalga periyodu) / hava durumu ve sıcaklığı (ayrıca basıncı) verilerini göstermektedir. Alt kısımda "5 Günlük Rüzgar Tahmini Grafiği", "5 Günlük Dalga Tahmini Grafiği" ve zamansal olarak "Yağış-Basınç-Sıcaklık Meteogramı Grafiği" tablolarını görebilirsiniz.
"Yolculuk Planlama" kısmını tıklattıktan sonra "Yolculuk Tarihi" fitresinden seçeceğiniz 3' er saatlik arayla toplamda 120 saatlik (5 günlük) valör dahilindeki ve "Süresi" filtrelerinden seçmiş olduğunuz süre boyunca "seçeceğiniz noktasal rota boyunca" etkisi altında kalacağınız meteorolojik tahmin verilerini yine ekranın sağ tarafında görebilir ve bunları kaydedebilirsiniz. Burada görmüş olduğunuz veriler 3' er saatlik arayla toplamda 120 saatlik (5 günlük) rüzgar yönü ve hızı, (ayrıca rüzgarın bofor değeri) / dalga yönü ve yüksekliği (ayrıca dalga periyodu) / hava durumu ve sıcaklığı (ayrıca basıncı) verilerini göstermektedir. Alt kısımda "5 Günlük Rüzgar Tahmini Grafiği", "5 Günlük Dalga Tahmini Grafiği" ve zamansal olarak "Yağış-Basınç-Sıcaklık Meteogramı Grafiği" tablolarını görebilirsiniz.
Tebrikler Meteoroloji Genel Müdürlüğü, teşekkürler..
WindGuru
Bu sitede "Pro üyelik" satın alırsanız noktasal detaylı tahminlere ulaşabilirsiniz. Windguru 'nun iki versiyonu mevcuttur; "windguru" (ücretsiz erişim) ve "windguru PRO" (ücretli erişim), bu sunucuda en tahminleri ve bilgileri ücretsiz bulabilirsiniz fakat bazı detaylı raporlamalar "PRO" üyelik gerektirir.
WindGuru profesyonel hava tahmini verilerini (Kuzey Amerika haricinde kullanılan NAM modeli haricinde) iki ayrı modellemede yapmaktadır;
GFS (Global Forecast System (GFS) Model), Küresel Tahmin Sistemi Modeli; Bu sistem Amerikan "NCEP (National Centers for Environmental Prediction) (Ulusal Çevre Tahmin Sistemi)", "NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) (Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi)" ve "NWS (National Weather Service) (Ulusal Hava Servisi)" tarafından veri olarak desteklenmektedir.
WRF (The Weather Research and Forecasting (WRF) Model), Hava Araştırma ve Tahmin (WRF) Modeli; Bu sistem yeni nesil sayısal hava tahmin sistemi olup, MM5 tahmin sisteminin geliştirilmiş tipidir. Bu sistem Amerikan "NCAR (National Center for Atmospheric Research) (Ulusal Atmosferik Araştırmalar Merkezi)", "NCEP (National Centers for Environmental Prediction) (Ulusal Çevre Tahmin Sistemi)", "NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) (Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi)", "FSL (U.S. Forecast Systems Laboratory) (ABD Tahmin Sistemleri Laboratuvarı)", "AFWA (U.S. Air Force Weather Agency) (ABD Hava Kuvvetleri Kurumu)", "NRL (U.S. Naval Research Laboratory) (ABD Donanma Araştırma Laboratuvarı)", "FAA (Federal Aviation Administration) (Federal Havacılık İdaresi) ve "Oklahoma University (Oklahoma Üniversitesi) tarafından veri olarak desteklenmektedir.
Şu anda paylaşmış olduğum ücretsiz versiyon ile Türkiye 'deki tüm illerimizin ve aynı zamanda illerimize bağlı vilayetlerin anlık meteorolojik tahminlerini 3 ayrı raporda görebilirsiniz.
Bu raporlar;
GFS 27 km; WindGuru' nun tüm dünya genelindeki varsayılan minimum çözünürlüğüdür ve Ocak 2015 tarihinden bu yana 27 km. alan çözünürlüğünde verilere dayalıdır. Bu rapor günde 4 kez güncellenir ve 240 saatlik tahmine kadar veri işlenebilen bu rapor, varsayılan olarak 180 saatlik tahmin 06:00-21:00 saat ayarında 3' er saatlik veri aralıklarıyla paylaşılmaktadır. Bunu 240 saat ve 3' er saatlik veri aralıklarıyla 00:00-24:00 saat ayarında tahmin olacak şekilde ayarlamak için "Seçenekler" sekmesinde "Saatleri göster" kısmındaki liste aralığını "00:00-24:00" ve "Tahmin uzunluğu" kısmındaki liste aralığını "240 hours" olarak ayarladıktan sonra 240 saat ve 3' er saatlik veri aralıklarıyla verilere ulaşabilirsiniz. "Seçenekler" sekmesinde birçok metrik veriyi kendiniz değiştirerek "Ayarla" butonunu tıklattıktan sonra URL satırındaki adresi yenilediğinizde artık tablonuzun istemiş olduğunuz kriterlerde göründüğünü fark edeceksiniz.
WRF 9 km; Bu rapor günde 4 kez güncellenir ve 78 saatlik tahmin varsayılan olarak 04:00-22:00 saat ayarında 1' er saatlik veri aralıklarıyla paylaşılmaktadır. Bunu 78 saat ve 1' er saatlik veri aralıklarıyla 00:00-24:00 saat ayarında tahmin olacak şekilde ayarlamak için "Seçenekler" sekmesinde "Saatleri göster" kısmındaki liste aralığını "00:00-24:00" ve "Tahmin uzunluğu" kısmındaki liste aralığını "78 hours" (veya üzerinde) ayarladıktan sonra 78 saat ve 1' er saatlik veri aralıklarıyla verilere ulaşabilirsiniz. "Seçenekler" sekmesinde birçok metrik veriyi kendiniz değiştirerek "Ayarla" butonunu tıklattıktan sonra URL satırındaki adresi yenilediğinizde artık tablonuzun istemiş olduğunuz kriterlerde göründüğünü fark edeceksiniz.
WRF 27 km; Bu rapor günde 4 kez güncellenir ve 78 saatlik tahmin varsayılan olarak 04:00-22:00 saat ayarında 1' er saatlik veri aralıklarıyla paylaşılmaktadır. Bunu 78 saat ve 1' er saatlik veri aralıklarıyla 00:00-24:00 saat ayarında tahmin olacak şekilde ayarlamak için "Seçenekler" sekmesinde "Saatleri göster" kısmındaki liste aralığını "00:00-24:00" ve "Tahmin uzunluğu" kısmındaki liste aralığını "78 hours" (veya üzerinde) ayarladıktan sonra 78 saat ve 1' er saatlik veri aralıklarıyla verilere ulaşabilirsiniz. "Seçenekler" sekmesinde birçok metrik veriyi kendiniz değiştirerek "Ayarla" butonunu tıklattıktan sonra URL satırındaki adresi yenilediğinizde artık tablonuzun istemiş olduğunuz kriterlerde göründüğünü fark edeceksiniz
Not: Pro sürümünde 3 km. alan çözünürlüğüne kadar detaylı raporlamalar sunulmaktadır. Daha fazla rapor detayı Pro sürüm farklılıklarını görmek adına "WindGuru site haritası" kısmını buradan inceleyebilirsiniz. Ayrıca Windguru tarafından kullanılan hava tahmin modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgileri buradan görebilirsiniz. ABD kaynaklı bir site olsa da oldukça başarılı ve tahminler büyük oranda tutmakta, genel olarak ülkemiz denizcileri tarafından da başlıca referanslardan biri olarak kabul görmektedir.
Varsayılan olarak İstanbul/Tuzla' bölgesini ayarladım fakat siz bölge seçimini "yer menüsü" sekmesine tıklatarak çeşitli liste aralıklarından verilere ulaşabilirsiniz. Aşağıda bölge seçimi ile ilgili olarak pratik bir görüntü dosyası paylaşıyorum. (İngilizce kullanımda)
Poseidon
Bu site Ege denizi karşı komşumuz Yunanistan' ın meteorolojik tahmin adına bilimsel araştırma ve sunu sitesidir. Denizde şamandıralar üzerinde kurulu meteoroloji istasyonlarından oluşan bir ağ bile oluşturmuş bu sitede ne yazık ki Marmara ve Akdeniz ile ilgili olarak birçok veriye ulaşamıyoruz. Avrupa, Ege ve Karadeniz için 72 saatlik rüzgar, yağmur, kar, bulutluluk, sıcaklık, toz, sis ve basınç tahminlerini tablolarda görebilsek bile bazı denizlerimiz ile ilgili olarak, gerek veri eksikliği ve gerekse de ülkemizde konu hakkında ciddi yatırım ve alt yapısı olan "Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)" varken bu site konusunda pek ayrıntıya girme taraftarı olmadığımı belirtmek istiyorum.
Sitenin özellikle Ege ve Akdeniz denizcilerimiz ve balıkçılarımız adına önemli olduğunu düşünerek Avrupa denizleri ile ilgili kısmını paylaşıyorum. Bu sitede "Select Parameter" filtresinden incelemek istediğiniz parametreleri, "Select Date (Local Time: UTC+3)" filtresinden de ilk 36 saat için 3' er saatlik periyotlarla, sonraki 36 saatlik için de 6' şar saatlik periyotlarla bu incelemenizi yapabilirsiniz. Dolayısıyla site genel olarak 72 saatlik tahmin aralığını baz almaktadır.
Sitenin Türkçe diline çevrimi gibi "Google Chrome" veya benzeri bir tarayıcı kullanabilirsiniz.
WindFinder
Bu siteden Türkiye 'deki tüm illerimizin ve aynı zamanda illerimize bağlı vilayetlerin anlık meteorolojik tahminlerini 3' er saatlik aralarla 10 günlük tahmin şeklinde "oldukça detaylı" bir şekilde takip edebilirsiniz. Yabancı kaynaklı bir site olsa da oldukça başarılı ve tahminler büyük oranda tutmakta, genel olarak ülkemiz denizcileri tarafından da başlıca referanslardan biri olarak kabul görmektedir.
Seçmiş olduğunuz bölgedeki hakim rüzgarlar ile ilgili istatistiklere aylık ve yıllık olarak ulaşabilmek için "Wind Statistics" kısmını inceleyebilir, hakim rüzgarların yönleri, şiddetleri ayrıca aylık ve yıllık sıcaklık ortalamalarına inceleyebilir, sayfa altında da bölgenin hakim rüzgar diagramına ulaşabilirsiniz.
Sitenin Türkçe diline çevrimi gibi "Google Chrome" veya benzeri bir tarayıcı kullanabilirsiniz. Varsayılan olarak İstanbul/Pendik ve İstanbul/Burgazada bölgesini ayarladım. Örnek çalışmalar aşağıdadır fakat bölge seçimini ana sayfa üzerinden arama kutusuna girerek verilere ulaşabilirsiniz.
3 Günlük Tahminler (Adalar-Burgazada)
3 Günlük Tahminler (Tuzla-Pendik)
Yıllık İstatistikler (Tuzla-Pendik)
Yıllık İstatistikler (Adalar-Burgazada)
Diagram 1
Diagram 2
Diagram 3
Diagram 4
Diagram 5
MeteoEarth
Dünya çapında bilgisayar destekli meteorolojik tahmin ve yayın sitesidir. Hızlı sunucuları sayesinde çevrim içi ısı, yağış, bulutlanma, rüzgar, fırtına ve basınç akışlarını "global map" üzerinde eş zamanlı olarak görebilirsiniz. Haritadaki hareket eden noktalar rüzgar vektörlerini temsil etmekte olup, beyaz buğulu kısımları bulut ve/veya sis olarak düşünebilirsiniz.
Üstteki arama kutusuna bulunduğunuz ilçe, il bilgilerini girerek daha detaylı görüntüler elde edebilir, sol tarafta açılır-kapanır penceredeki imgeleri tıklatarak genel görünümü değiştirebilirsiniz. Aşağıdaki yürütme kısmından ">" yaptığınızda öngörü ön izlemesi yapabilir, arama kutusunun yanındaki üç çizgiyi tıklatarak açılır-kapanır pencereyi aktif veya pasif yapabilirsiniz. Meraklısıysanız dünyanın en uzun metrajlı ve en büyük bütçeli yarışı olan "Volvo Ocean Race" meraklıları için de güzergah takipçisi olabilirsiniz.
earth.nullschool
ABD kaynaklı bu site sahip olduğu güçlü süper bilgisayar desteği ile hidrografik, barometrik, klimatolojik veriler ışığında da iklimsel modelleme yapmaktadır. Küresel hava koşulları ve okyanus dalga vektörleri, deniz yüzeyi sıcaklıkları görselleştirme sistemi her 3 saatte bir güncellenmekte olup, okyanusların yüzey akıntıları da her 5 günde bir güncellenmektedir. Basınç gradyanları, hava ısısındaki değişimler, rüzgar vektörleri, dalga vektörleri ve deniz yüzeyi sıcaklıkları verileri Amerikan "GFS (Global Forecast System) (Küresel Tahmin Sistemi)", "NCEP (National Centers for Environmental Prediction) (Ulusal Çevre Tahmin Sistemi)", "NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) (Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi)" ve "NWS (National Weather Service) (Ulusal Hava Servisi)" tarafından veri olarak desteklenmektedir.
Üstün grafik modellemeleri ile "Küresel İklim, Hava ve Deniz Modelleme Sistemi" olan bu site hızlı sunucuları sayesinde çevrim içi basınç gradyanları, hava sıcaklığındaki değişimler, rüzgar vektörleri, dalga vektörleri ve deniz yüzeyi sıcaklıkları gibi verileri "global map" üzerinde 3' er saatlik güncellemelere dayalı olarak görebilirsiniz.
Sitede bulunduğunuz bölgenin üzerini tıklattığınızda, enlem&boylam, rüzgar hızı ve hava sıcaklığı verilerini görebilirsiniz. Sitenin genel gözlem ve kısa-orta vadede hava tahmininde dikkate alınabileceğini fakat güncellemelerin 3 saatte bir olduğunu (eş zamanlı olmadığını), okyanus ve deniz yüzey akıntıları gibi verilerin de 5' er günlük aralarla güncellendiğini düşünerek anlık meteorolojik tahminlerde asıl referans olmaması gerekliliğini unutmayalım. Dolayısıyla bu site sadece genel bir referans vermesi açısından kullanılabilir, anlık hava tahmininde ciddi bir referans özelliği bulunmuyor.
Denizcilik ile ilgili meteorolojik bağlantılar başlıca bu şekildedir.
Genel Meteorolojik Tahminler
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM)
Açıklama;
MGM, 2003 yılından bu yana operasyonel sınırlı alan sayısal hava tahmin modellerini yüksek çözünürlükte çalıştırmak amacıyla yüksek performanslı bilgisayar sistemlerini kullanmaktadır. 2009 yılında kurulumu tamamlanan “Meteorolojik Sayısal Tahmin Amaçlı Yüksek Performanslı Bilgisayar (MESTAP)” sistemi üzerinde MM5, ALARO-0 ve METU-3 model çıktıları, gerek veri ve ürün olarak girdi olarak kullanılmaktadır.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) verilerine istinaden, "İl ve İlçe Merkezlerinde 5 Günlük Tahmin" verilerini aşağıda görebilir ve aradığınız verileri de bulabilirsiniz.
Weather Underground
Bu siteden Türkiye 'deki tüm illerimizin ve aynı zamanda illerimize bağlı vilayetlerin anlık meteorolojik tahminlerini takip edebilirsiniz. ABD kaynaklı bir site olsa da oldukça başarılı ve tahminler büyük oranda tutmaktadır. Dr. Jeff Masters tarafından kurulan site 1990 yılında Michigan Üniversitesi 'nde doktora yapan Dr. Jeff Masters' in bir meteoroloji öğrencisiyken şimdi onlarca farklı dilde hava durumu raporları hazırlamasıyla bu günkü haline ulaşmış. Dünya genelinde binlerce şehir için yedi günlük bilgi veriyor. Bu site ayın durumu vb. gibi astronomik bilgiler de içeriyor. Ayrıca Weather Underground 'un yerel otomatik meteoroloji istasyonları sayesinde hava sıcaklığı, hissedilen sıcaklığı, nem, basınç, rüzgar gibi verileri anında ve sayısal olarak edinebiliyorsunuz.
AccuWeather
Dünyada en tanınmış meteorolojik takip, gözlem ve paylaşım veri tabanıdır. Bu siteden Türkiye 'deki tüm illerimizin ve aynı zamanda illerimize bağlı vilayetlerin anlık meteorolojik tahminlerini takip edebilirsiniz. ABD kaynaklı bir site olsa da oldukça başarılı ve tahminler büyük oranda tutmaktadır. Dr. J.N. Myers 'in Pennsylvania Eyalet Üniversitesi 'nde meteoroloji öğrencisiyken bir doğal gaz santralı için hava tahmini yapmaya başlamasıyla serüveni başlayan kuruluş, şimdi web sitesi her ay milyonlarca insan tarafından ziyaret edilen, on binlerce kullanıcısı ve on milyonlarca mobil takipçisi olan ciddi bir kuruluş halini almıştır. AccuWeather Cnn, Cnbc ve MsNbc gibi binlerce televizyon, radyo ve gazeteye 15 günlük hava durumu sağlıyor. "RealFeel" başlığıyla da hissedilen sıcaklığı veriyor.
Siteden hem uydu görüntülerine hem de haritalara ulaşabilmenizin yanında anlık, saat başı, günlük belirli zaman periyodları (sabah, öğle, akşam, gece gibi), hafta sonu tahminleri, haftalık, aylık ve 45 günlük tahminlere, geçmiş yılların ortalamalarına da ulaşabilirsiniz. Meteorolojik tahminlerin yanında Ay ve Güneş' in doğum ve batım saatlerini de bölgesel olarak siteden takip edebilirsiniz.
Varsayılan olarak İstanbul' u ayarladım fakat siz bölge seçimini arama kutusuna girerek verilere ulaşabilirsiniz.
FreeMeteo
Siteden hem uydu görüntülerine hem de haritalara ulaşabilmenizin yanında anlık, saat başı, hafta sonu tahminleri, haftalık ve aylık tahminlere de ulaşabilirsiniz. Geçmiş tarihlerde gerçekleşen meteorolojik ölçümlere de takvimden seçim yaparak yarımşar saatlik aralıklarla (ve yer yer daha sık) oluşturulan verilere bu siteden ulaşabilirsiniz.
Bulunduğunuz konum veya araştırmak istediğiniz konumu sayfanın en üzerindeki filtreden seçebilir ve verileri yenileyebilirsiniz.
WeatherOnline (www.havaturkiye.com)
Siteden hem uydu görüntülerine hem de haritalara ulaşabilmenizin yanında anlık, yarımşar saatlik periyodlarla, 14 günlük hava tahminlerine ve haritalarına, çeşitli diagramlara, ayrıca basınç eğrilerine (izobar) ulaşabilirsiniz. Geçmiş tarihlerde gerçekleşen meteorolojik ölçümlere de takvimden seçim yaparak yarımşar saatlik aralıklarla (ve yer yer daha sık) oluşturulan verilere bu siteden ulaşabilirsiniz.
Site kullanışlılık açısından hem denizcilere hem de genel kullanıcılara hitap etse de içerik ve paylaşılan verilerin kalitesi açısından pek üst düzeyde olmadığından dolayı "Denizcilik İçin Meteorolojik Tahminler" kısmına dahil edilmemiş ve bu sebeple "Genel Meteorolojik Tahminler" kısmında yer almıştır. Sitenin profesyonel bir site olduğunu tekrar belirtmek istiyorum, kanımca sitenin tek eksiği "paylaşılan verilerin grafik ve içerik kalitesinin düşük olması" olduğunu belirtmek istiyorum.
