Bahsi geçen değerli projenin denizcilik ve balıkçılık konusuna gönül veren daha geniş kitlelere ulaşması sebebiyle blogda bu sayfaya yer verilmiştir ve sayfamız takipçilere "MAREM" hakkında heyecan verici, araştırmaya teşvik edici ve destekleyici amaçla oluşturulmuştur.
MAREM
MAREM Projesi kapsamında Marmara Denizi' nin jeolojik (ve/veya sedimantolojik), hidrografik, biyolojik ve kimyasal olarak analizleri yapılmakta ve yıl yıl arşivlenerek gelişim-gerileme ve değişimler incelenmektedir. Marmara Denizi' nin doğal yapısının diğer tüm doğal insanlar gibi zaman ve insan unsurlarından etkilenerek değişim gösterdiği bilinmektedir. Bu çalışma bahsi geçen değişimleri takip etmekte ve bilimsel raporlar sunmaktadır.
Projenin kısa tarihi;
“Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi” MAREM (Marmara Environmental Monitoring) isimli proje ilk olarak Olav Aasen ve İlham Artüz yöneticiliğinde Et ve Balık kurumu bünyesinde 1954 senesinde başlatılmıştır.
1957 senesinde İ.Ü. Fen Fakültesine bağlı Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü’nün kuruluşu ile birlikte, söz konusu proje periyodik bir hale getirilmiş ve 1982 yılına kadar düzenli bir şekilde sürdürülmüştür.
Projenin sorumluluğu 1980’li yıllarda Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü’nün lağv edilmesi (kapatılması/kaldırılması) ile birlikte yine İlham Artüz başkanlığında İ.Ü. Çevre Bilimleri Fakültesi üstlenmiş ve 1980’li yılların sonlarına kadar düzenli bir şekilde sürdürmüştür.
Söz konusu proje 1980’li yılların sonlarından itibaren yine İlham Artüz’ün yöneticiliğinde İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Denizbilimleri Fakültesi’nde devam ettirilmiş ve 1993 senesinde İlham Artüz’ün vefatı ile M. Levent Artüz İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Denizbilimleri Fakültesi’nde İ.Ü. ile ortaklaşa yürütülen ölçümlerin yöneticiliğini üstlenmiştir.
Takip eden yıllarda, söz konusu proje M. Levent Artüz ve O. Bülent Artüz’ün çabaları ile kesintisiz olarak devam ettirilmiştir. 2006 senesinden günümüze dek yapılan çalışmalar Sevinç-Erdal İnönü Vakfı bünyesinde süregelmektedir.
"Not: Aşağıdaki açıklama MAREM' in kendi web sitesinden alıntıdır, sadece metin ve sayfa düzeni yapılmıştır."
MAREM Araştırmasında Hangi Bilim Dalları Ne Şekilde Kullanılmaktadır?
Hidrografi
MAREM izleme projesi kapsamında tüm Marmara Denizi’nin, (Boğaziçi Karadeniz çıkışından-Çanakkale Boğazı Ege Denizi çıkışına kadar olan bölge) 60 hidrografik istasyonda Oşinografik ölçüm - değerlendirme çalışmaları gerçekleştirilmektedir.
Bu çalışmalarda yüzeyden dibe kadar olan su sütununda Temperatür (Isı), Salinite (Tuzluluk), Elektrik geçirgenliği (Elektrolitik), Yoğunluk, Suda çözünmüş oksijen, pH ölçümleri (Asit-Baz dengesi) yerinde (in-situ) yaz ve kış dönemlerinde periyodik olarak gerçekleştirilmektedir.
Araştırma sırasında gerçekleştirilen rutin ölçümler;
- Sıcaklık ölçümleri (TºC)
- Salinite ve Klornite ölçümleri (‰Sal ve ‰Cl)
- Yoğunluk hesaplamaları (Sigma-T)
- Elektrik iletkenliği (LF) (mhos cm2)
- Ses iletkenliği hesaplamaları (S.sp x 10)
- Suda çözünmüş oksijen (DO) (mg/l ve ml/l)
- pH dağılımı
- Secchi-disc (Işık geçirgenliği, bulanıklık)
- Deniz rengi
- İstasyon su derinliği
- Akıntı Yön ve Hız ölçümleri
Biyoloji
Biyolojik çalışmalar;
- Bentik materyal çalışmaları,
- Plankton materyal çalışmaları,
- Balık/Balıkçılık Biyolojisi çalışmaları,
- Marmara Denizi makro alg dağılım çalışmaları olarak sınıflandırılabilir.
2006 senesinden bu yana düzenli olarak 1.000m aşkın çukurlar da dahil olmak üzere Beam-Trawl ile örneklemeler yapılmaktadır. Eldeki olanaklar ile 1.500m ve daha derin sularda da örnekleme yapma imkanı bulunmaktadır.
Bunun için söz konusu derinlikler için yeni bir Beam-Trawl tasarımı yapılmış ve ilk defa MAREM projesi 2006 senesi Yaz Ayağı çalışmasında başarı ile denenmiştir.
Bentik–Demersal materyal, istasyonlarda Beam-trawl çekilmesi sureti ile sağlanmaktadır. Bentik materyal istasyonlarında beheri 15dak süren çekimler gerçekleştirilmekte ve çıkan materyalin kayıtları yapılarak kalitatif ve kantitatif özellikleri ile envanter oluşturulmaktadır.
Plankton ölçümleri Marmara Denizi genelinde, istasyonların büyük bir çoğunluğunda ve rutin plankton ölçüm istasyonlarında dikey ve yatay çekimler olarak gerçekleştirilmektedir. Numuneler %5 formol karıştırılmış deniz suyunda saklanarak, volumetrik analizleri yapılıp, tür tayin ve envanter çalışmaları için veri tabanı oluşturmak amaçlı kaydedilmektedirler.
Bentik ve pelajik türlerde boy/yaş/ağırlık hesaplamaları, üreme ve gelişme ile ilgili çalışmalar ve genetik çalışmalar ile istilacı/Lessepsiyen türlerin tespiti, pelajik balıkların stok dağılım çalışmaları da sürdürülmektedir. Bu kapsamda pelajik balıkları izleme echo-survey çalışmaları da devam etmektedir.
Farklı istasyonlardan düzenli/almaçlı örnekleme yolu ile, Marmara Denizi makro alg florası envanter çalışmaları sürdürülmektedir.
Sedimantoloji
MAREM projesi kapsamında İlk defa 2008 senesi yaz ayağı çalışmasında Marmara Denizi genelinde Gavity-corer yöntemi kullanılarak sediman ile ilgili biyolojik, kimyasal ve fiziksel çalışmalar başlatılmıştır.
Bu çerçevede, her seferde farklı olarak konuşlandırılan 4 adet istasyondan örneklemeler yapılmaktadır. Söz konusu çalışmaların her bir gurubu, çalışma dönemleri baz alınarak planlandığı üzere, bir tam sene sürecektir. Her sene 1000m altı derinliklerdeki çukurlar da dahil olmak üzere 4 adet farklı istasyondan Gavity-corer ile örneklemeler yapılmakta, yine aynı istasyonlardan Grab ile canlı-aktüel örneklemeler için numune alımı gerçekleştirilmektedir.
Bu suretle hedefimiz önümüzdeki 10 sene içersinde Marmara Denizi genelinde, özellikle de 1000m ve altı derinliklerde sediman kalınlığı boyunca, türler bazında dağılım envanteri çıkartmaktır. Derin sularda yapılan çalışmalar, dolayısı ile özellikle 1000m ve altı su derinliğine sahip istasyonlar, bir ilk olma niteliğini de taşımaktadır.
Sedimantolojik çalışmalar kapsamında,
- Ostrakot envanter çalışmaları,
- Foraminifer envanter çalışmaları,
- Sediman jeolojisi
- Sediman kimyası çalışmaları sürdürülmektedir.
Kimya
İlk defa 2009 senesinde MAREM projesi kapsamında gemide bir ıslak laboratuar kurulmuş ve kimyasal ölçümler yerinde (in-situ) olarak yapılmaya başlanmıştır.
MAREM projesi çalışmaları çerçevesince Marmara Denizi tüm su kütlesinde ve sedimanda kimyasal analizler serisi gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, tüm Marmara Denizi ve boğazlarda, 35 adet istasyonda, geniş çaplı envanter çalışması gerçekleştirilmektedir.
Buna bağlı olarak gemide öngörülen tüm analizleri yapacak kapasitede bir ıslak laboratuar oluşturulmuş, gemiye ait -22˚C kadar sıcaklığı düşürebilen sabit soğuk muhafaza ünitesinde modifikasyon yapılarak, kimyasal ve sedimantolojik numunelerin saklanması için uygun ortam yaratılmıştır.
Mikrobiyoloji
MAREM projesi kapsamında, çalışmanın gerçekleştirildiği araştırma gemisinin içinde mikrobiyoloji laboratuarı kurulmuştur. Bu laboratuarda 45 istasyondan deniz yüzeyinin 60cm altından usulüne uygun olarak örnekler steril şişelerde toplanmakta ve toplanan örnekler bekletilmeden incelenmektedir.
Toplanan su örneklerinden dışkı ile ilişkili oldukları bilinen Enterococcus faecalis, Esherichia coli ve toplam koliform bakterilerin varlığı membran filtrasyon yöntemi ile test edilmişektedir.
Bakterilerin çoğalması için gerekli olan uygun sıcaklığın sağlanabilmesi (inkübasyon) için, yine gemideki laboratuarda iki adet etüv kullanılmakta ve çoğalan bakteriler koloni sayım cihazında sayılmaktadır. Yapılacak çalışmalarda halkın eğlence ve yüzme amaçlı kullandığı plajlardan örnekler için istasyon sayısı kademeli olarak sürekli arttırılmaktadır.
Jeoloji (ve sedimantoloji)
Proje kapsamına 2011 kış çalışması ile birlikte jeolojik etütler de eklemiştir. Buna göre ilk safhada Marmara Denizi geneli ve boğazlarında 0.1 saniye gridli batimetrik harita bilgilerinin toplanmasına ve veri tabanında yer alan halihazırdaki harita programına kayıtlara başlanmıştır.
Bu çerçevede derin bölgeler için IFREMER gridli verileri, sığ bölgeler için GEBCO gridli verileri esas alınmış ve buna göre devamlılık arz eden ölçümler ile hem söz konusu verilerin sağlanması, hem de yeni/güncel verilerin harita programına kaydı gerçekleştirilmektedir.
Bu çerçeveden hareketle; sedimantoloji gurubu ile birlikte Marmara Denizi genelinde ve boğazlarda jeolojik-sedimantolojik çalışmalar ve paleontolojik çalışmalar da sürdürülmektedir.
"MAREM web sitesinden alıntıdır."
Daha fazla bilgi için;
MAREM Web
MAREM Facebook
MAREM Facebook Bilgilendirme Grubu (Soner ALPAY)
Saygılarımla,
Soner ALPAY
